നോബൽ à´ªàµà´°à´¸àµâ€Œà´•àµà´•à´¾à´°à´¤àµà´¤à´¿à´¨àµ ​ വം​ശീ​യ, ലിം​ഗ à´•àµà´µàµ‹â€‹à´Ÿàµà´Ÿâ€‹; ആ​രോ​പ​ണം നി​ഷേ​ധി​ചàµà´šàµâ€Œâ€‹ à´ªàµâ€‹à´°â€‹à´¸àµâ€‹â€‹à´•à´¾â€‹à´° സ​മി​തി
à´¸àµâ€‹â€‹à´±àµà´±àµ‹â€‹à´•àµâ€‹â€‹à´¹àµ‹à´‚: ലോ​കം ആ​ദ​ര​തàµà´¤àµ‹â€‹à´Ÿàµ† കാ​ണàµâ€‹à´¨àµà´¨ നോ​ബേ​ലàµâ€â€‹ ജേ​താ​കàµà´•â€‹à´³àµ† നി​രàµâ€â€‹à´£â€‹à´¯à´¿â€‹à´•àµà´•àµâ€‹à´¨àµà´¨â€‹à´¤à´¿â€‹à´²àµâ€ വം​ശ​വെ​റി​യàµà´‚ ലിം​ഗ പ​കàµà´·â€‹à´ªà´¾â€‹à´¤â€‹à´µàµâ€‹à´®à´¿â€‹à´²àµà´²àµ†â€‹à´¨àµà´¨àµâ€‹ വി​ശ​ദീ​ക​രി​ചàµà´šàµâ€Œâ€‹ à´ªàµâ€‹à´°â€‹à´¸àµâ€‹â€‹à´•à´¾â€‹à´° സ​മി​തി. വ​ള​രെ à´•àµâ€‹à´±â€‹à´šàµà´šàµ à´¸àµâ€‹â€‹â€‹à´¤àµà´°àµ€â€‹à´•â€‹à´³àµâ€ മാ​തàµà´°â€‹à´®àµ‡ ആ​ദ​രി​കàµà´•â€‹à´ªàµà´ªàµ†â€‹à´Ÿàµà´Ÿàµâ€‹à´³àµà´³àµ‚​വെ​നàµà´¨â€‹à´¤àµâ€‹ ശ​രി​യാ​കാ​മെ​ങàµà´•à´¿â€‹à´²àµà´‚ 'à´â€‹à´±àµà´±â€‹à´µàµà´‚ അ​രàµâ€â€‹à´¹â€‹à´°à´¾â€‹à´¯â€‹à´µâ€‹à´°àµâ€â€‹à´•àµà´•àµâ€‹ ന​ലàµâ€â€‹à´•àµâ€‹à´• മാ​തàµà´°â€‹à´®à´¾â€‹à´£àµâ€‹ ചെ​യàµà´¯àµâ€‹à´¨àµà´¨â€‹à´¤àµ†â€‹à´¨àµà´¨àµâ€‹ റോ​യ​ലàµâ€ à´¸àµà´µàµ€â€‹à´¡à´¿â€‹à´·àµâ€‹ അ​കàµà´•à´¾â€‹à´¦â€‹à´®à´¿ സെ​കàµà´°â€‹à´Ÿàµà´Ÿâ€‹à´±à´¿ ജ​ന​റ​ലàµâ€ ഗൊ​രാ​നàµâ€ ഹാ​നàµâ€â€‹à´¸â€‹à´£àµâ€ പ​റ​ഞàµà´žàµ. ക​ഴി​ഞàµà´ž ദി​വ​സം à´¨àµà´¯àµ‚​സി​ല​നàµâ€â€‹à´¡àµâ€‹ ശാ​സàµâ€‹â€‹à´¤àµà´°â€‹à´œàµâ€‹â€‹à´žâ€‹à´¯àµà´‚ à´—àµà´°â€‹à´¨àµà´¥â€‹à´•à´¾â€‹à´°à´¿â€‹à´¯àµâ€‹à´®à´¾â€‹à´¯ ലോ​റി വി​ങàµà´•àµâ€‹â€‹à´³àµâ€â€‹à´¸àµâ€‹ നൊ​ബേ​ലàµâ€ സ​മി​തി​കàµà´•àµ†â€‹à´¤à´¿â€‹à´°àµ† രൂ​കàµà´· à´à´¾â€‹à´·â€‹à´¯à´¿â€‹à´²àµâ€ വി​മ​രàµâ€â€‹à´¶â€‹à´¨â€‹à´µàµâ€‹à´®à´¾â€‹à´¯à´¿ എ​തàµà´¤à´¿â€‹à´¯à´¿â€‹à´°àµâ€‹à´¨àµà´¨àµ.
ഫി​ലി​പàµà´ªàµ€â€‹à´¨àµâ€à´¸àµâ€‹ മാ​ധàµà´¯â€‹à´® à´ªàµà´°â€‹à´µâ€‹à´°àµâ€â€‹à´¤àµà´¤â€‹à´• മ​രി​യ റി​സ മാ​തàµà´°â€‹à´®à´¾â€‹à´£àµâ€‹ ഇ​തàµà´¤â€‹à´µâ€‹à´£ നൊ​ബേ​ലàµâ€ ജേ​താ​കàµà´•â€‹à´³à´¿â€‹à´²àµ† വ​നി​ത സാ​നàµà´¨à´¿â€‹à´§àµà´¯à´‚. റ​ഷàµà´¯â€‹à´¨àµâ€ മാ​ധàµà´¯â€‹à´® à´ªàµà´°â€‹à´µâ€‹à´°àµâ€â€‹à´¤àµà´¤â€‹à´•â€‹à´¨àµâ€ ദി​മി​തàµà´°à´¿ à´®àµâ€‹à´±à´¾â€‹à´±àµà´±àµ‹â€‹à´µà´¿â€‹à´¨àµŠâ€‹à´ªàµà´ªâ€‹à´®à´¾â€‹à´¯à´¿â€‹à´°àµâ€‹à´¨àµà´¨àµ മ​രി​യ റി​സ സ​മാ​ധാ​ന നൊ​ബേ​ലàµâ€â€‹ നേ​ടി​യ​തàµ.
1901à´²àµâ€ ​ആ​രം​à´à´¿â€‹à´šàµà´šâ€‹à´¤àµ à´®àµâ€‹à´¤â€‹à´²àµâ€ 975 പേ​രàµâ€â€‹à´•àµà´•àµâ€‹ നൊ​ബേ​ലàµâ€ ന​ലàµâ€â€‹à´•à´¿â€‹à´¯â€‹à´¤à´¿â€‹à´²àµâ€ 59 പേ​രàµâ€ മാ​തàµà´°â€‹à´®à´¾â€‹à´£àµâ€‹ വ​നി​ത​ക​ളàµâ€. 90 ശ​ത​മാ​ന​തàµà´¤à´¿â€‹à´²àµ‡â€‹à´±àµ†â€‹à´¯àµà´‚ à´ªàµâ€‹à´°àµâ€‹à´·â€‹à´¨àµâ€â€‹à´®à´¾â€‹à´°à´¾à´£àµâ€‹. പെ​ണàµâ€â€‹à´¸à´¾â€‹à´¨àµà´¨à´¿â€‹à´§àµà´¯à´‚ തീ​രെ à´•àµâ€‹à´±â€‹à´µà´¾â€‹à´¯â€‹à´¤àµâ€‹ à´¦àµà´ƒâ€‹à´–​ക​ര​മാ​ണെ​നàµà´¨àµà´‚ അ​തàµâ€‹ സാ​മൂ​ഹ​തàµà´¤à´¿â€‹à´²àµ† സാ​ഹ​ച​രàµà´¯â€‹à´™àµà´™â€‹à´³àµâ€‹à´Ÿàµ† സൃ​ഷàµâ€‹â€‹à´Ÿà´¿â€‹à´¯à´¾â€‹à´£àµ†â€‹à´¨àµà´¨àµà´‚ ഹാ​നàµâ€â€‹à´¸â€‹à´£àµâ€ പ​റ​ഞàµà´žàµ. അ​രàµâ€â€‹à´¹â€‹à´°à´¾â€‹à´¯ à´¸àµâ€‹â€‹à´¤àµà´°àµ€â€‹à´•â€‹à´³àµâ€ ആ​ദ​രി​കàµà´•â€‹à´ªàµà´ªàµ†â€‹à´Ÿàµâ€‹à´¨àµà´¨â€‹àµâ€‹à´µàµ†â€‹à´¨àµà´¨àµâ€‹ à´à´¾â€‹à´µà´¿â€‹à´¯à´¿â€‹à´²àµâ€ ഉ​റ​പàµà´ªà´¾â€‹à´•àµà´•àµâ€‹à´®àµ†â€‹à´¨àµà´¨àµà´‚ അ​​വ​രàµâ€ കൂ​ടàµà´Ÿà´¿â€‹à´šàµà´šàµ‡â€‹à´°àµâ€â€‹à´¤àµà´¤àµ. 1903à´²àµâ€ ​മേരി à´•àµà´¯àµ‚​റി​ ആ​ദàµà´¯ വ​നി​ത നൊ​ബേ​ലàµâ€ ജേ​താ​വàµ. അ​നàµà´¨àµâ€‹ à´àµ—​തി​ക ശാ​സàµâ€‹â€‹à´¤àµà´°â€‹à´¤àµà´¤à´¿â€‹à´²àµâ€ ​പàµâ€‹à´°â€‹à´¸àµâ€‹â€‹à´•à´¾â€‹à´°à´‚ ല​à´à´¿â€‹à´šàµà´š അ​വ​രàµâ€â€‹ 2011à´²àµâ€ ​ര​സ​ത​നàµà´¤àµà´°â€‹à´¤àµà´¤à´¿â€‹à´²àµà´‚ സ​മàµà´®à´¾â€‹à´¨à´¿â€‹à´¤â€‹à´¯à´¾â€‹à´¯à´¿. ഒ​നàµà´¨à´¿â€‹à´²àµ‡â€‹à´±àµ† നൊ​ബേ​ലàµâ€ ല​à´à´¿â€‹à´šàµà´š à´â€‹à´• വ​നി​ത​യാ​ണàµâ€‹ മേ​രി à´•àµà´¯àµ‚​റി.
à´ˆ ​വ​രàµâ€â€‹à´·à´‚ ശാ​​സàµâ€‹â€‹à´¤àµà´° വി​ഷ​യ​ങàµà´™â€‹à´³à´¿â€‹à´²àµâ€ ഒ​രൠസàµâ€‹â€‹à´¤àµà´°àµ€â€‹à´¯àµà´‚ ആ​ദ​രി​കàµà´•â€‹à´ªàµà´ªàµ†â€‹à´Ÿàµà´Ÿà´¿â€‹à´Ÿàµà´Ÿà´¿â€‹à´²àµà´². ക​ഴി​ഞàµà´ž വ​രàµâ€â€‹à´·à´‚ ര​സ​ത​നàµà´¤àµà´°â€‹à´¤àµà´¤à´¿â€‹à´²àµâ€ ര​ണàµà´Ÿàµ പേ​രàµâ€‹à´£àµà´Ÿà´¾â€‹à´¯à´¿â€‹à´°àµâ€‹à´¨àµà´¨àµ- ഇ​മàµà´®à´¾â€‹à´¨àµâ€‹à´µâ€‹à´²àµâ€ കാ​രàµâ€â€‹à´ªâ€‹à´¨àµâ€â€‹à´±à´¿â€‹à´¯â€‹à´±àµà´‚ ജെ​നàµà´¨à´¿â€‹à´«â€‹à´°àµâ€ ദൂ​ദàµâ€‹â€‹à´¨â€‹à´¯àµà´‚. à´àµ—​തി​ക ശാ​സàµâ€‹â€‹à´¤àµà´°â€‹à´¤àµà´¤à´¿â€‹à´²àµâ€ ആ​നàµâ€â€‹à´¡àµà´°à´¿â€‹à´¯ ഗി​സàµà´‚. പ​ടി​ഞàµà´žà´¾â€‹à´±â€‹à´¨àµâ€ യൂ​റോ​പàµà´ªà´¿â€‹â€‹à´²àµà´‚ വ​ട​കàµà´•àµ‡ അ​മേ​രി​കàµà´•â€‹à´¯à´¿â€‹à´²àµâ€‹à´®à´¾â€‹à´¯à´¿ à´ªàµà´°â€‹à´•àµƒâ€‹à´¤à´¿ ശാ​സàµâ€‹â€‹à´¤àµà´° à´ªàµà´°â€‹à´«â€‹à´¸â€‹à´°àµâ€â€‹à´®à´¾â€‹à´°à´¿â€‹à´²àµâ€ 10 ശ​ത​മാ​നം മാ​തàµà´°â€‹à´®à´¾â€‹à´£àµâ€‹ വ​നി​ത​ക​ളàµâ€.